آثار اجتماعی امربه معروف ونهی از منکر
«امر به معروف و نهی از منکر» پدیده ای اجتماعی می باشد و ارزنده ترین آثار آن نیز در اجتماع نمود پیدا می کند از آن جمله :
1- اجرای احکام اسلام
«امر به معروف و نهی از منکر» به عنوان «اصل نظارت عمومی» یا «ضمانت اجرایی» قوانین اسلام مطرح می باشد، بدین معنی که خداوند حکیم برای پیاده شدن قوانین حیات بخش اسلام، علاوه بر همهی پیش بینی هایی که نمود، نظارت بر حسن اجرای آن را به عهدهی فرد فرد جامعهی اسلامی، از هر قشری نهاده است. بر این اساس، هر مسلمانی با امر به معروف و نهی از منکر به اجرای صحیح احکام اسلام کمک کرده و در واقع یک نیروی اجرایی و ناظر جدی آن محسوب می شود. از این رو هر فرد و گروهی همواره چشمان بیدار امت اسلامی را گردن نهاده و پیاده نماید. حضرت باقر (علیه السلام) می فرماید :
«ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر سبیل الانبیاء و منهاج الصلحاء ، فریضه عظیمه بها تقام الفرائض...»
امر به معروف و نهی از منکر راه پیامبران و روش صالحان است، فریضهی بزرگی است که به سبب آن واجبات (اسلامی) بر پا می شود.
2- عدالت اجتماعی
نظارت عمومی بر حسن اجرای احکام عدالت گستر اسلام، زمینهی فراگیری عدالت اجتماعی را فراهم می سازد و ضمن تعدیل ثروت های جامعه، زندگی عادلانه ای برای اقشار مختلف مردم فراهم خواهد ساخت به گونه ای که نه ثروتمند از پرخوری و ثروت کلان سر به طغیان بردارد و نه مستمند گرفتار زندگی سخت و مرگ تدریجی گردد. امیرمؤمنان (ع) می فرماید :
«... مع رد المظالم و مخالفه الظالم و قسمه الفیء و الغنائم و اخذ الصدقات من مواضعها و وضعها فی حقها»
(امر ه معروف و نهی از منکر) با برگرداندن مظالم (به صاحبان اصلی آن) و مخالفت با ستمگر همراه است. همچنین تقسیم (عادلانهی) بیت المال و غنائم را در پی داردو صدقات (مالیات های شرعی) از جاهای لازم گرفته شده در جای حق و مناسب مصرف می شود.
3- استواری نظام اسلامی
اگر امر به معروف و نهی از منکر در جامعه رواج یابد، کمک شایانی به استحکام نظام اسلامی خواهد کرد، بدین بیان که دولتمردان و کارگزاران حکومتی در برابر اعمال مردم، احساس مسئولیت کرده تلاش خواهند کرد که انان را به اجرای احکام الهی وادار نموده از هرگونه سستی و کجی باز دارند و با حسن اجرای قوانین و بخش نامه های اسلامی در حوزهی مسئولیت خویش، زیردستان و ارباب رجوع را نیز بدان سمت سوق دهند.
از سوی دیگر، مردم نیز بر عملکرد دولت نظارتی مستمر خواهند داشت و کارهای هر یک از مسئولان و مأموران دولتی را زیر ذره بین خواهند برد و با اظهار نظر خویش از راه های ممکن ، آنان را بر پیاده کردن صحیح قوانین وادار خواهند ساخت و از کم کاری، کارشکنی، نقض قانون، خیانت و وطن فروشی احتمالی آنان جلوگیری خواهند کرد.
در این صورت اعتماد متقابل دولت و ملت به یکدیگر تقویت گشته ، با پشتگرمی به هم، نظام حکومتی را تداوم خواهند بخشید. در این مورد نیز حضرت باقر (علیه السلام) می فرماید :
«.... بها ... یستقیم الامر»
به وسیله امر به معروف و نهی از منکر امر (حکومت)، مستقیم می گردد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای دام ظله نیز طی سخنان مبسوط و هشدار دهنده ای پیرامون امر به معروف و نهی از منکر می فرماید :
«جامعه اسلامی با امر به معروف و نهی از منکر زنده می ماند، قوام حکومت اسلامی به امر به معروف و نهی از منکر است. بقای حاکمیت اخیار به این است که در جامعه، امر به معروف و نهی از منکر زنده باشد.»
4 – امنیت
هر جامعه ای برای پایایی و پویایی خود نیاز به آرامش و امنیت از جانب دشمنان داخلی و خارجی خویش دارد. در جامعهی اسلامی، یکی از آثار ارزشمند امر به معروف و نهی از منکر کمک به تأمین امنیت راه ها و مرزها از لوث دشمنان درونی و برونی است.
به وسیلهی امر به معروف و نهی از منکر اشرار و راهزنان دست از شرارت برداشته یا به وسیلهی دیگر آنان را سرجای خود خواهند نشاند و امنیت داخل به ویژه راه ها تأمین خواهد شد.
همچنین ، مسلمانان در صورت تهاجم و تهدید دشمنان اسلام، با سفارش یکدیگر به استقامت و پایمردی و شرکت در جهاد ، دشمنان خود را سر جایشان نشانده و حق خویش را باز می ستانند امام پنجم علیه السلام از این اثر چنین یاد می کند :
«... بها ... تأمن المذاهب .... و ینتصف من الاعداء»
به وسیله امر به معروف و نهی از منکر .... راه ها امن می گردد... و از دشمنان انتقام گرفته می شود.
5- خیر و سلامتی
سلامتی جامعه و فراوانی خیر و برکت پنجمین اثر امر به معروف و نهی از منکر است که در سخن گهربار رهبر اسلام صلی الله علیه و آله آمده است :
« لا تزال امتی بخیر ما امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر»
امت من تا زمانی که امر به معروف و نهی از منکر کنند در خیر و سلامتی اند.
6- قدرتمندی مؤمنان
تثبیت اصل «امر به معروف و نهی از منکر» تشکل خودجوش هسته های «حزب الله» را در پی دارد و هر مسلمانی در هر نقطهی مملکت سعی می کند به آن بپیوندد و روی عِرق دینی خویش به نحوی در پیاده کردن قوانین روح بخش اسلام سهیم گردد.
بنابراین در راستای امر به معروف و نهی از منکر همهی «من» ها «ما» می شود و چون «ید واحد» قدرتمندتر و تواناتر شکوفایی نظام مقدس اسلامی را دوچندان می کند و این حقیقتی است که در سخن مولای متقیان علی علیه السلام آمده است :
«فمن امر بالمعروف شد ظهور المؤمنین»
هرکس امر به معروف کند مؤمنان را قدرتمندتر می کند.
7– تضعیف جبههی نفاق
از نخستین سالهای تشکیل حکومت اسلامی ، جریان نفاق در صدد تهی کردن جامعهی اسلامی از ایمان بوده است تا از این راه به اهداف شوم و شیطانی خویش دست یابد از این رو یکی از ویژگی های نامیمون منافقین «امر به منکر و نهی از معروف» است که در قرآن به آن تصریح شده است. :
«المنافقون و المنافقات بعضهم من بعض یأمرون بالمنکر و ینهون عن المعروف و یقبضون ایدیهم»
مردان و زنان منافق برخی از برخی دیگرند که امر به منکر و نهی از معروف می کنند و مشتهای خویش را (علیه شما) گره می زنند.
بنابراین منافقین در جبههی داخلی با حربهی امر به منکر و نهی از معروف با اسلام عزیز به ستیز برمی خیزند و مؤمنان باید با سلاح امر به معروف و نهی از منکر به پیکار آنان روند از این رو قرآن مجید در پی اوصاف و عملکرد منافقین ، مؤمنین راستین را چنین می ستاید :
«والمؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یقیمون الصلاه و یؤتون الزکاه و یطیعون الله و رسوله»
مردان و زنان مؤمن، برخی سرپرست (و دوست و مراقب) برخی دیگرند که امر به معروف و نهی از منکر می کنند و نماز را به پای می دارند و خدا و پیامبرش را فرمان می برند.
امیرمؤمنان صلوات الله علیه نیز تأثیر امر به معروف و نهی از منکر را در شکست خط نفاق و درمانده کردن منافقین، قطعی دانسته و فرموده است :
«من نهی عن المنکر ارغم انوف المنافقین»
کسی که نهی از منکر کند، بینی منافقین را به خاک می مالد.
8- پاکیزگی کسب و کار
با امر به معروف و نهی از منکر راه های صحیح کسب و تجارت و پیشرفت صنعت هموار گشته و هرکسی در خور استعداد خویش به امرار معاش می پردازد و از طرفی بیکاری، گرانفروشی، احتکار، اختلاس، کسب و کار انحرافی و زیان آور و ... ریشه کن گشته کسب و درامد مردم حلال و پاکیزه می گردد. حضرت باقر علیه السلام در این باره می فرماید :
«بها ... تحل المکاسب»
به وسیله امر به معروف و نهی از منکر کسبها حلال می شود.
9- مصلحت عمومی جامعه و طرد نااهلان از پست های کلیدی
حضرت علی (ع) در این راستا می فرماید :
«فرض الله الامر بالمعروف مصلحه للعوام و النهی عن المنکر ردعا للسفهاء»
خداوند امر به معروف را برای مصلحت عامه مردم و نهی از منکر را برای طرد سفیهان واجب کرده است.
منبع:کتاب امربه معروف ونهی از منکر مرکزتحقیقات اسلامی سپاه
بازدید : 15099
16 اردیبهشت 1397 ساعت 09:43 ق.ظ